Fatih Dönemi Tarikat-Devlet İlişkileri

Fatih Sultan Mehmed devri tarikat-devlet ilişkilerini konu alan çalışmada, söz konusu dönemde faaliyet gösteren Kâdiriyye, Kübreviyye, Mevleviyye, Nakşibendiyye, Halvetiyye, Bayramiyye ve Zeyniyye gibi başlıca tarikatların faaliyetleri ve devletle ilişkilerinin mahiyeti araştırılmıştır. Bu dönemde Haydariyye, Kalenderiyye, Nakşibendiyye ve Zeyniyye gibi tarikatlar devlet tarafından desteklenmiş, onlar için İstanbul'da tekkeler kurulup masrafları için vakfiyeler düzenlenmiştir. Yine devlet adamlarının, seferlere katılıp maddî ve manevî destek veren ya da kaleme aldıkları eser, şerh veya tercümelerle ilmî hayata katkı sağlayan dervişlere ihsanlarda bulunduğu veya avârız ile tekâlif gibi bazı vergilerden muâfiyet sağladığı da tespit edilmiştir. Ancak bu münasebetlere rağmen padişahın emriyle Halvetiyye meşâyihinden Ali el-Halvetî ile müridi Alâeddin-i Arabî başşehirden sürülmüş ve devlet adamlarının da dahliyle Hurûfîlere de ölüm cezası verilmiştir.