Kıraat İlminde Tayyibe Şerh Geleneği

Tarihi süreç içerisinde kıraat ilmine yönelik birçok eser kaleme alınmış ve bu sahada büyük bir külliyat vücut bulmuştur. Kıraat-ı aşereye dair manzum tarzda telif edilen eserlerden birisi Tayyibetü'n-Neşr olup bu eser, kıraat tarihinin otorite şahsiyetlerinden İbnü'l-Cezerî tarafından kaleme alınmıştır. Tayyibe, ilk dönemlerden itibaren tedrisatta yaygın olarak okutulup ezberletilen muhalled bir eserdir. Muhteva yönünden zengin olan Tayyibe, şiirsel formlar yanında remiz ve semboller gibi yoğun teknik detaylar içermesi hasebiyle edebî açıdan da fevkalâde girift bir eserdir. Bu ise manzumede birtakım zorluk ve kapalılığı beraberinde getirmiş, hal böyle olunca telif edildiği tarihten itibaren Tayyibe merkezli birçok şerh çalışması yapılmıştır. Tayyibe'nin ilk ve en çok ilgi gören şerhlerinden birisi İbnü'n-Nâzım şerhi (Şerhu Tayyibeti'n-Neşr) olup anılan şerh, İbnü'l-Cezerî'nin oğlu Ebû Bekir Ahmed (İbnü'n-Nâzım) tarafından kaleme alınmıştır. İbnü'n-Nâzım, babası İbnü'l-Cezerî'nin Tayyibe üzerine yazdığı haşiye ve notlar yanında bulunmamasına rağmen manzumeyi şerhetmiştir. İbnü'l-Cezerî, bu çalışmayı çok beğendiğini bizzat kendisi dile getirmiş ve söz konusu şerh kıraat tedrisatında temel kaynak olarak yerini almıştır. İbnü'n-Nâzım şerhi, Tayyibe üzerine kaleme alınan ilk şerh olması, sonraki dönem çalışmalarına kaynaklık etmesi, İbnü'l-Cezerî'nin beğeni ve onayına mazhar olması, muhteva açısından yoğun olmakla birlikte konuların yalın bir dille izah edilmeye çalışılması gibi yönleriyle ön plana çıkmıştır. Eser ve müellif hakkında yaptığımız okumalar neticesinde şahsımızda oluşan genel kanaat, bizi bu konu üzerinde araştırmaya sevketmiştir. Elinizdeki bu kitapta, öncelikle Tayyibe merkezli çalışmalar ve İbnü'n-Nâzım'ın hayatı ele alınmış, özellikle de anılan şerh metodolojik açıdan tahlil edilerek literatüre mütevazı bir katkı sunulmaya çalışılmıştır.