Yusuf Akçura'da Milliyetçilik ve Din

Türk fikir hayatında, Pantürkizmin babası olarak belleklere kazınan Yusuf Akçura, Türk toplumunun yaşam felsefesinin belirlenmesinde, özellikle Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu ve milli devlet anlayışının oluşmasında önemli fikri katkılılar yapan bir Türk aydınıdır. Akçura, bir Türk milliyetçiliği stratejisi çizilmesinde önemli bir rol üstlenmiştir. Ona göre, çağdaşlaşmanın nihayete erebilmesi için, demokratik bir devletin kurulması, halk hakimiyetine dayanması ve milli olması gerekmektedir. Akçura'nın Pantürkçülüğü, daha çok, Osmanlı Devleti'nin gücünü artırmak üzere uygulanabilir bir siyasal strateji arayışı içinde olan bir siyaset-fayda analizine dayanmaktadır. Akçura'nın Türk milliyetçiliği incelendiğinde, ırkı çizgide olmadığı gözlenmektedir. Onun milliyetçiliği, insan haklarına saygılı, barış gönüllüsü ve çağdaş uygarlık düzeyinin sağlanması için verilen çabayı temsil eder. Akçura, dini sosyolojik düzlemde ele almış, her konu da olduğu gibi din konusunda da akılcı bir tutum sergilemiştir. O, dini, milli duyguları pekiştiren bir ara olarak görür. Bireylerin özel yaşantılarında dini vecibelerini yerine getirmelerini, toplumsal hayatta ise dinin sadece dayanışmacı yönüyle bağlantı kurulmasını dile getirir. Akçura, siyasi meselelerde laik bir tutum sergilemiş, din devlet işlerini birbirinden ayırarak, dinin bireysel, devletin demokratik yönüne vurgu yapmıştır.